Dziś przypada Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Święto państwowe poświęcone pamięci żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia, którzy stanęli w obronie niepodległej Polski, walcząc o prawo do życia w wolnej i suwerennej ojczyźnie.

 W hołdzie Żołnierzom Wyklętym - bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu – głosi preambuła do ustawy, na mocy której dzień 1 marca jest obchodzony jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, święto poświęcone upamiętnieniu żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia Polski.

 

Dla upamiętnienia bohaterów, na grobach płk. Franciszka Niepokólczyckiego i Xawerego Grocholskiego w Brwinowie oraz gen. Antoniego Hedy-Szarego w Podkowie Leśnej, burmistrz Arkadiusz Kosiński oraz ppłk. Waldemar Kruszyński, prezes Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość Obwód Warszawa, złożyli wiązanki kwiatów.

 

Płk Franciszek Niepokólczycki - uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, żołnierz AK. Był dowódcą niezrealizowanego zamachu na Adolfa Hitlera w Alejach Ujazdowskich. W 1940 r. dowodził Związkiem Odwetu ZWZ, później współorganizował Kedyw Armii Krajowej. W1943 r. został zastępcą komendanta Kedywu (Augusta "Nila" Fieldorfa). W powstaniu warszawskim dowodził wydziałem saperów. Po kapitulacji trafił do obozu jenieckiego w Niemczech. Po powrocie do kraju Niepokólczycki zaangażował się w działalność konspiracyjną przeciwko władzom komunistycznym. Od listopada 1945 r. kierował II Zarządem Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Został aresztowany w Krakowie jesienią 1946 r., a rok później skazany na karę śmierci, którą zamieniono na dożywocie. Z więzienia wyszedł w 1956 r. Był mieszkańcem Brwinowa.

 

Xawery Grocholski – żołnierz AK, oficer wywiadu Rejonu Czerniaków. W czasie wojny trafił do obozu w Oświęcimiu, jednak udało się uzyskać jego zwolnienie. Po powstaniu warszawskim przeszedł przez obóz Dulag w Pruszkowie. W 1945 r. włączył się w działalność Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Został aresztowany w 1946 r. i oskarżony o współpracę z gestapo oraz o to, że jako łącznik WiN dostarczał ambasadzie angielskiej w Warszawie "tajne informacje". 14 stycznia 1947 r. został skazany na karę śmierci. Miejsce pochówku jest nieznane. Na grobie rodzinnym w Brwinowie znajduje się symboliczny napis, natomiast mogiła symboliczna - w Kwaterze Ł na Cmentarzu Wojskowym w Warszawie.

 

Gen. Antoni Heda-Szary – honorowy obywatel gminy Brwinów, długoletni mieszkaniec Kań, pochowany na cmentarzu w Podkowie Leśnej. Pochodzący z rejonu Gór Świętokrzyskich żołnierz AK, wsławił się akcją rozbicia 5 sierpnia 1945 r. więzienia w Kielcach, skąd uwolniono ponad 350 więźniów. Po akcji w Kielcach zaprzestał działalności konspiracyjnej, jednak nadal był poszukiwany przez władze komunistyczne. Został aresztowany w 1948 r. Otrzymał cztery wyroki śmierci, zamienione na dożywocie. Był więziony przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, w Rawiczu i we Wronkach. Wyszedł na wolność w 1956 r.

 

Wielu wyklętych czeka jeszcze na odnalezienie - na warszawskiej "Łączce" i wielu miejscach anonimowych pochówków - wśród nich Xawery Grocholski.