Najważniejsze metody Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 (NSP 2021) to samospis internetowy i spis przez telefon. W maju zaczną też pracę rachmistrzowie, którzy będą się kontaktować wyłącznie przez telefon.
Obowiązek spisowy najlepiej wypełnić przez samospis internetowy w domu lub urzędzie gminy. Osoby, które preferują rozmowę telefoniczną, powinny zadzwonić na infolinię spisową dostępną pod numerem 22 279 99 99. Jeśli jednak ktoś z ważnych powodów nie może spisać się z własnej inicjatywy i skorzystać z żadnej z tych opcji, powinien spodziewać się kontaktu ze strony rachmistrzów. Ich praca rozpocznie się na początku maja. Do czasu poprawy sytuacji epidemicznej rachmistrzowie będą pracować wyłącznie z wykorzystaniem telefonu. Na terenie województwa mazowieckiego przewidziano wsparcie 2,5 tys. rachmistrzów spisowych.
Rachmistrz przedstawi się, a przed rozpoczęciem zadawania pytań spisowych, poinformuje o możliwości weryfikacji jego tożsamości. Można to zrobić dzwoniąc na infolinię spisową pod numer 22 279 99 99, w aplikacji „Sprawdź rachmistrza” na stronie https://spis.gov.pl, a także na stronie internetowej Urzędu Statystycznego w Warszawie. Z kolei dla ostatecznej weryfikacji rozmówcy rachmistrz zapyta o wybraną cyfrę z numeru PESEL. Dzięki będzie miał pewność, że rozmawia z właściwą osobą. Rachmistrz nie ma prawa pytać o majątek, konta bankowe, dochody, wyposażenie mieszkania czy czas nieobecności w domu (np. wyjazdy na działkę).
Warto zachować czujność na wypadek pojawienia się oszustów podających się za rachmistrzów. Obecnie wizyty rachmistrzów w domach i mieszkaniach zostały zawieszone z powodu zwiększonego zagrożenia koronawirusem, więc nie jest możliwa sytuacja, że rachmistrz zapuka do drzwi i będzie chciał przeprowadzić spis. W przypadku wizyty w maju lub czerwcu osoby przedstawiającej się jako rachmistrz spisowy, nie należy wpuszczać jej do domu, lecz niezwłocznie powiadomić o tej sytuacji urząd gminy lub zgłosić ten fakt na policję.
Jeśli ktoś wcześniej spisał się przez internet lub został spisany przez internet, a więc obowiązek spisowy został wypełniony, wówczas rachmistrz nie będzie się kontaktował telefonicznie . Jeśli jednak w tej sytuacji ktoś zadzwoni i przedstawi się jako rachmistrz, nie należy udzielać odpowiedzi, rozłącz się i zgłoś ten fakt na Infolinii spisowej, w urzędzie gminy lub na policję.
