Przekazywanie bieżących informacji z czujników mierzących poziom pyłów, dotacje na likwidację starych pieców, kontrole prowadzone przez strażników, informowanie i edukacja – to niektóre działania podejmowane przez gminę Brwinów dla poprawy jakości powietrza.
Sezon grzewczy wiąże się ze zwiększeniem emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalania opału. Gdy dołączą do tego niska temperatura i brak wiatru, pojawiają się sygnały o przekroczeniu norm. Gmina Brwinów znajduje się w sieci czujników Airly, więc wyniki pomiarów można śledzić na bieżąco przez aplikację oraz stronę internetową i na ten podstawie podejmować decyzje o wyjściu na świeże powietrze lub o ograniczeniu aktywności na zewnątrz. Cztery urządzenia zostały umieszczone już kilka lat temu przy budynkach oświatowych: przy przedszkolu przy ul. Piłsudskiego w Brwinowie oraz przy trzech szkołach – ZSO w Brwinowie, w Otrębusach i Żółwinie.
Pisaliśmy niedawno o programie gminnych dotacji do zmiany sposobu ogrzewania (bit.ly/piece_dotacje2021). – Zachęcamy mieszkańców, żeby wymieniali piece węglowe na gazowe, elektryczne lub na pellet (gdy nie ma możliwości podłączenia do sieci gazowej) – podkreśla zastępca burmistrza Sławomir Walendowski, który pilotuje działania ekologiczne realizowane przez Referat Ochrony Środowiska i Rolnictwa. – Nasz program charakteryzuje się tym, że wniosek jest bardzo prosty, a formalności zostały ograniczone do minimum – dodaje. Przez dwa lata z pomocą gminnych dotacji udało się wymienić 84 piece, a od początku 2021 r. do Urzędu Gminy Brwinów wpłynęły już 34 wnioski. W tegorocznym budżecie zaplanowano na ten cel 250 tys. zł, ale jeśli okaże się, że wniosków wpłynie więcej, radni Rady Miejskiej w Brwinowie będą mogli podjąć decyzję o zwiększeniu tej kwoty.
Ochroną powietrza zajmuje się także Straż Miejska w Brwinowie. Patrole reagują z własnej inicjatywy w przypadkach, gdy zauważają oznaki spalania niedozwolonych substancji. Strażnicy podejmują też wiele interwencji w odpowiedzi na sygnały od mieszkańców. Gdy zachodzi podejrzenie, że spalany jest niewłaściwy opał, np. odpady lub mokre drewno, strażnicy przeprowadzają kontrolę, sprawdzają stan pieca oraz rodzaj używanego paliwa i rozmawiają z właścicielami posesji. Zarówno w 2019 r., jak i w 2020 r. przeprowadzono 119 takich kontroli, jednak w praktyce okazuje się, że nie wszystkie sygnały o nieprawidłowościach się potwierdzają. W 2019 r. odnotowano 47 wykroczeń stwierdzonych na miejscu, a w 2020 r. już tylko 9. Czarny, gryzący dym pojawiający się zwłaszcza tuż po rozpaleniu ognia jest często efektem spalania węgla niskiej jakości, który jest jednak legalnym paliwem, dopuszczonym do obrotu. W wątpliwych przypadkach strażnicy pobierają próbki, które są następnie wysyłane do specjalistycznego laboratorium. W 2019 r. pobrano 23 próbki, rok później – siedem. W ciągu dwóch lat wystawiono łącznie 32 mandaty.
Można liczyć na to, że wśród mieszkańców rośnie świadomość szkodliwości tzw. niskiej emisji. Okazją do prowadzenia edukacji wśród najmłodszych są natomiast teatrzyki ekologiczne, organizowane przez Referat Ochrony Środowiska i Rolnictwa. Spektakl „Czarownica Niska Emisja”, który był pokazywany w 2019 r. w szkołach w Brwinowie, Otrębusach i Żółwinie, w przystępny sposób tłumaczył różnego rodzaju kwestie związane z ochroną powietrza. Ubiegły rok upływający w znacznej mierze w warunkach zdalnej nauki uniemożliwił kontynuację takich działań.
Nie zabrakło natomiast działań informacyjnych – artykuły promujące gminny program wymiany pieców, jakości powietrza i nowych przepisów zmierzających do jego ochrony pojawiały w ciągu roku nie tylko na portalu brwinow.pl czy w biuletynie informacyjnym Urzędu Gminy Brwinów „Ratusz”, lecz także odbijały się szerokim echem w prasie regionalnej, która chętnie podejmowała tego typu tematy.
Choć głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest ogrzewanie domów jednorodzinnych, jednak gmina Brwinów nie zapomina też o kwestii emisji spalin. Uczestnicząc co roku w Europejskim Tygodniu Zrównoważonego Transportu, poprzez konkursy i imprezy rowerowe oraz budowę kolejnych dróg przyjaznych dla rowerzystów, również w ten sposób przyczynia się do poprawy jakości powietrza. Na czystość powietrza mają też wpływ liczne nasadzenia. W czasie sezonu wegetacji nie tylko cieszą wzrok piękną zielenią, lecz także pochłaniają dwutlenek węgla i produkują tlen.
