Problemy z gospodarką odpadami nie ominęły gminy Brwinów. Podwyżki cen za odbiór i zagospodarowanie śmieci oraz zmiany przepisów dotyczących utrzymania czystości i porządku w gminach wymusiły podjęcie bardzo trudnych decyzji.

Podczas sesji Rady Miejskiej w Brwinowie 27 lutego 2020 r. zostały podjęte uchwały, które dostosowują system gospodarowania odpadami na terenie gminy do znowelizowanych przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, wprowadzają zmiany w wyborze metody ustalania opłaty oraz określają nowe stawki, które o ile Regionalna Izba Obrachunkowa nie zgłosi zastrzeżeń, będą obowiązywać od 1 kwietnia 2020 r.  

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami segregowanie odpadów jest obowiązkowe dla wszystkich – nie można zadeklarować oddawania samych odpadów zmieszanych. W oparciu o przepisy tej samej ustawy gmina Brwinów wprowadzi dwie metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami w zależności od rodzaju zabudowy.

Opłata dla zabudowy jednorodzinnej od 1 kwietnia 2020 r. – 33 zł za miesiąc za osobę
Opłata dla zabudowy wielorodzinnej od 1 kwietnia 2020 r. – 11 zł za metr sześcienny zużytej wody (uwaga: ponieważ statystyczne zużycie wody na osobę wynosi miesięcznie 3 m³, koszty będą zbliżone: 3 x 11 zł =33 zł).

W przypadku, gdy firma odbierająca odpady stwierdzi brak odpowiedniej segregacji, a fakt ten potwierdzi też kontrola przeprowadzona przez pracowników urzędu – wówczas zostanie wydana decyzja o określeniu wysokości opłaty przy zastosowaniu podwyższonej stawki – trzykrotnie wyższej w danym miesiącu.

Nowe zasady przewidują ulgi różnego rodzaju ulgi:

Ulga dla rodzin wielodzietnych
udzielana na podstawie Karty Dużej Rodziny – opłata niższa o 3 zł od osoby w zabudowie jednorodzinnej lub 1 zł od m³ zużytej wody w zabudowie wielorodzinnej.
Ulga dla osób kompostujących odpady zielone
udzielana tym mieszkańcom zabudowy jednorodzinnej, którzy zrezygnują z odbioru odpadów zielonych, a zadeklarują całkowite kompostowanie w przydomowym ogródku - opłata niższa o 6 zł od osoby.
Indywidualna pomoc
dla osób, które korzystają ze świadczeń pomocy społecznej – na podstawie programu osłonowego prowadzonego przez Środowiskowy Ośrodek Pomocy Społecznej.

Mimo że cały system gospodarowania odpadami komunalnymi powinien funkcjonować na zasadzie „samofinansowania”, tzn. środki uzyskane z opłat od właścicieli nieruchomości powinny pokryć całość kosztów, to gmina Brwinów od kilku lat dopłaca do funkcjonowania tego systemu. W 2019 r. gmina dołożyła ponad 3,6 mln zł, ale utrzymanie dotychczasowych opłat dla mieszkańców oznaczałoby konieczność znalezienia w tegorocznym budżecie gminy ponad 7,1 mln zł – kosztem znacznego cięcia innych wydatków, rezygnacji z inwestycji itp. Wprowadzone od kwietnia podwyżki opłat nie spowodują, że system się zbilansuje. Gmina i tak będzie dopłacać – prognoza na 2020 r. to kwota 2,9 mln zł. Aby system się samofinansował, mieszkańcy powinni płacić ponad 39 złotych za osobę.

Źródłem podwyżek cen jest złożona i niestabilna sytuacja na rynku odbiorców odpadów. Rosną ceny ustalane przez operatorów odbierających odpady komunalne. Bardzo mała liczba instalacji do zagospodarowywania odpadów w naszym regionie (spalarni, składowisk odpadów i kompostowni) prowadzi do monopolizacji na rynku i drastycznego wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów. Do Polski trafiają też odpady z zagranicy, rocznie ponad 400 tys. ton.

Boleśnie odczuwają to gminy w naszym regionie. Do ogłaszanych przetargów nie zgłaszają się oferenci, a jeżeli już jakaś firma złoży swoją ofertę, to zaproponowane ceny są kilkukrotnie wyższe niż można się było spodziewać na podstawie wcześniejszych rozstrzygnięć. Gmina Brwinów w ubiegłym roku trzykrotnie ogłaszała przetarg na zagospodarowanie odpadów komunalnych w 2020 r. Udało się znaleźć chętnego tylko do zagospodarowania odpadów zmieszanych. Odbiór do końca lipca br. jest zapewniony przez kontynuację współpracy z obecnym odbiorcą odpadów, ale gmina Brwinów wkrótce ogłosi kolejny przetarg, według zmienionych zasad. Znowelizowane przepisy przewidują wprowadzenie w całej Polsce dodatkowej frakcji – bioodpadów – która łączy w sobie odpady kuchenne i odpadki zielone. Gmina Brwinów spodziewa się więc kolejnego ogromnego skoku cen za odbiór odpadów w kolejnym przetargu, co jeszcze bardziej obciąży budżet gminy.

Krokiem w dobrą stronę byłoby ograniczenie liczby „produkowanych” śmieci, ale nie wystarczy tu dobra wola – potrzebne są też zmiany systemowe w całym kraju (np. wprowadzenie kaucji za zwrot opakowań itp. ). Gmina Brwinów stara się ze swej strony uszczelniać system, aby opłata objęła wszystkich mieszkańców. Przy obowiązującej do tej pory metodzie obliczania wysokości opłaty, koszty funkcjonowania systemu ponoszą tylko ci mieszkańcy, którzy zostali zgłoszeni w złożonych deklaracjach – także za tych, którzy faktycznie mieszkają na terenie gminy i wytwarzają odpady komunalne, a nie są ujęci w złożonych deklaracjach. W planach jest także podjęcie intensywniejszych działań informacyjnych, by każdy wiedział, jak należy poprawnie segregować odpady i jak można spróbować żyć bardziej ekologicznie.

Pytania i odpowiedzi

1. Czy trzeba będzie złożyć nowe deklaracje dotyczące opłat?
   Po wejściu w życie uchwały Rady Miejskiej nowe deklaracje muszą złożyć wspólnoty i spółdzielnie (zabudowa wielorodzinna rozliczana na podstawie zużycia wody) oraz ci mieszkańcy z zabudowy jednorodzinnej, którzy chcą skorzystać z ulgi dotyczącej kompostowników lub innych ulg. Obowiązkowo nowe deklaracje muszą złożyć ci, którzy do tej pory deklarowali niesegregowanie odpadów.
2. Dlaczego mieszkańcy domów jednorodzinnych i bloków mają płacić w różny sposób?
   Okazało się, że dotychczasowa metoda, jednakowa dla wszystkich, nie sprawdziła się. Liczbę osób zamieszkujących nieruchomość, na podstawie której ustalana jest wysokość należnej opłaty, deklaruje jej właściciel (w zabudowie wielorodzinnej - zarządca/administrator wspólnoty/spółdzielni). Te dane było rzadko aktualizowane. W przypadku wątpliwości w zabudowie wielorodzinnej niemożliwe jest udowodnienie faktycznej liczby mieszkańców, zwłaszcza w mieszkaniach wynajmowanych i na osiedlach, gdzie liczba mieszkańców zmienia się. Zdecydowanie bardziej wiarygodna będzie weryfikacja w oparciu o dane z odczytów wodomierzy ewidencjonowanych przez Brwinowskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji – pokaże zmiany związane z przebywaniem większej lub mniejszej liczby osób.
3. Jak będą nakładane kary za niewłaściwą segregację?
   Jeśli firma odbierająca odpady zauważy niewłaściwy rodzaj odpadów w pojemniku lub worku, powiadomi o tym Urząd Gminy Brwinów. Zostanie przeprowadzona kontrola i w przypadku potwierdzenia zasadności zgłoszenia właściciel nieruchomości otrzyma decyzję o trzykrotnym zwiększeniu opłaty za dany miesiąc. W przypadku domów wielorodzinnych dotyczyć to będzie wszystkich mieszkańców.
4. Czy mieszkańcy bloków będą płacić karną stawkę za niesegregujących sąsiadów?
   Zasada zbiorowej odpowiedzialności jest dotkliwa dla mieszkańców bloków, którzy dbają o ekologię, ale niewłaściwa segregacja jednej osoby podniesie opłatę dla wszystkich mieszkańców tej nieruchomości. Najlepszym wyjściem jest edukacja i zachęcanie do poprawnej segregacji. Różne działania edukacyjne i informacyjne są i będą też w szerszym zakresie prowadzone przez gminę, firmę odbierającą odpady, szkoły itp. Warto zachęcać sąsiadów do poprawnego segregowania odpadów.

5. Skąd brać informacje dotyczące odpowiedniego segregowania odpadów?
   Została uruchomiona bezpłatna aplikacja infoSUEZ dostępna przez Google Play oraz App Store. Gmina publikowała ulotki i informacje na temat segregacji – planowane jest wydanie w tym roku kolejnych. Wskazówki dotyczące podziału na frakcje są też na stronie brwinow.pl w zakładce „Gospodarka odpadami”. Ponieważ zasady są podobne w całym kraju, więc można sięgnąć również po informacje z mediów i innych źródeł, strony naszesmieci.gov.pl i in . Pytania można przesyłać na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. – odpowiedzi będą sukcesywnie publikowane (m.in. w biuletynie Urzędu Gminy Brwinów „Ratusz” oraz na stronie internetowej).

6. Czy mieszkańcy domów jednorodzinnych też mogliby płacić za śmieci według rozliczenia wody?
   Ustawodawca nie przewidział możliwości dowolnego wyboru metody naliczania opłat – jednolitym kryterium może być np. rodzaj zabudowy (jedno- lub wielorodzinna) lub miejsce zamieszkania (miasto lub wieś), jednak ze względu na to, że wielu mieszkańców posiada własne studnie, nie można wprowadzić rozliczenia wody dla wszystkich w całej gminie. Ustalenie wysokości opłaty na podstawie zużycia wody wymaga jej opomiarowania – również w przypadku własnych studni. Nie jest dopuszczalne przyjęcie zryczałtowanej ilości zużytej wody.